Przemysł wydobywczy – spedycja
Biorąc pod uwagę, że na północnym Bornholmie znajduje się największe skupisko skał i granitów na wyspie, nic dziwnego, że znajduje się tam również wiele śladów dawnych kamieniołomów, które nadal pozostawiają wyraźny ślad w krajobrazie.
Dziś stare kamieniołomy stały się miejscami turystyki przygodowej, oferującymi różnorodne działania.

Te najbardziej znane i największe znajdują się w pobliżu cypla Hammerknuden: Hammerværket i Moseløkken.
W przeszłości jednak istniało wiele małych - i zasadniczo prywatnych – kamieniołomów, które były rozsiane po dużych posiadłościach na północy Bornholmu.

Wysyłka bloków kamiennych
Kamienne bloki z Hammerværket i Moseløkken były zwykle przetransportowywane do portu w Allinge i wysłane dalej do Kopenhagi i Niemiec.
Kamienne bloki były również transportowane do portów w Hammerhavn oraz w Vang, gdzie były poddawane dalszej obróbce przed wysłaniem.





Północny Bornholm
Północny Bornholm to obszar bogaty w opowieści. Historie ciężko pracujących kamieniarzy, którzy rąbali dziury w skale, wypełniali je prochem i wysadzali w powietrze duże bloki kamienia. Następnie ręcznie, używając wyłącznie własnej siły wbijali kliny i dzielili bloki na krawężniki i bruk lub bloki konstrukcyjne, które zostały dopracowane przez innych i użyte do budowy mostów, zamków, latarni morskich lub fontann.
To też historia biednej gminy, która sprzedała cypel Hammerknuden niemieckim przedsiębiorcom, którzy zmechanizowali operacje wydobywcze. Sprężone powietrze, wywrotki i przenośniki taśmowe zamieniły kamieniołomy granitu w wysoce produktywne przedsięwzięcia, a Niemcy założyli również port - Hammerhavn - z którego codziennie odpływały statki załadowane krawężnikami i kostką brukową dla rozwijającej się sieci dróg w Niemczech aż do wybuchu pierwszej wojny światowej.
Hammerknuden ma również własne historie. Opowieść o powrocie cypla pod duńską własność, nastrojach narodowych i marzeniu o przekształceniu zapierającego dech w piersiach krajobrazu w obszar chroniony. Historie ekonomiczną i dzierżawy terenu przez państwo duńskie przedsiębiorcom - tym razem duńskim - którzy rozszerzyli i zindustrializowali działalność wydobywczą; o asfalcie zastępującym kostkę brukową i masywnych kruszarkach kamiennych, które przez prawie pół wieku tłukły skały w gruz, który służył jako warstwa podkładowa do nawierzchni asfaltowych lub w późniejszych latach był mieszany z betonem; o wypadkach, krzemicy, formowaniu się rynku i ostrej konkurencji, aż do ostatniego dnia działalności Hammerværket w 1971 roku; o naturze odzyskujące zraniony, zniszczony krajobraz.

Hammerværket
W rzeczywistości, to niemiecki baron rozpoczął przemysł kamieniarski od wydobywania kamieni.
To on w 1884 roku kupił całe Hammerknuden i zbudował Granitværk na Bornholmie pomiędzy portem Hammerhavnen i pobliskim jeziorem Hammersøen. Zbudowany obiekt składał się z dużej maszynowni z 16 kuźniami, pracowni, budynku biurowego i podwójnego domu dla majstra i mechanika.




Cechą szczególną zakładu, która wyróżniała go na tle innych, była duża kamienna hala z oświetleniem węglowym oraz szopy kamieniarskie dla kamieniarzy.

Prawie cały eksport zakładu trafił do Niemiec do 1914 r., kiedy to wybuch I wojny światowej położył gwałtowny kres przedsięwzięciu przemysłowemu.
Bornholmski Granitværk zaprzestał działalności po pierwszej wojnie światowej.
W związku z tym ówczesny rząd duński wydzierżawił kamieniołom duńskiej firmie Møller og Handberg, co spowodowało ponowny wzrost produkcji w Hammerknuden.

Firma zbudowała w 1927 r. dużą kruszarnię skał, a w 1920 r. pojawił się duży zakład załadunkowy w porcie Hammerhavn.
Kiedy Hammerværket zaprzestał produkcji w 1971 roku, stał się miejscem znanym obecnie jako Opalsøen (jezioro Opal), popularnym miejscem dla sportowców i innych miłośników zjazdów i wspinaczki.
Latem można wybrać się na najwyższą i najdłuższą w Danii zjeżdżalnie linową ze szczytu kamieniołomu przez jezioro Opal.



Opalsøen (jezioro Opal)
Było to kiedyś miejsce, w którym kruszono kamień, który służył jako podłoże dla asfaltowych powierzchni i odlewów betonowych. Procedura robocza tak została opisana w 1920 roku: „Kruszenie odbywa się na wysokości 22 metrów za pomocą wybuchów, które niszczą jednocześnie 35 000 ton. Duże skały są rozbijane. Załadunek odbywa się koparką gąsienicową, a 6-tonowe ciężarówki ze specjalnym systemem wywrotu, transportują skały do kruszarni znajdującej się na końcu kamieniołomu ”.
Jezioro Opal ma prawie 10 metrów głębokości i utworzyło się w przestrzeni, w której kamieniarze wysadzili skałę.

Krystalsøen (jezioro kryształowe)
Krystalsøen znajduje się w jednym z najstarszych kamieniołomów na Hammeren. Wiatr i chłód nadały temu miejscu nazwę „Syberia”, a kamienna równina wokół jeziora wciąż jest tak nazywana na pamiątkę onych niewdziecznych i trudnych warunków pracy zimą. Tutaj kamień rozbijano ręcznie.
Najpierw dwóch mężczyzn wbijało rytmicznie wiertło dużymi młotami, gdy trzeci z nich je trzymał i obracał pomiędzy każdym uderzeniem. Następnie wypełniali dziury czarnym proszkiem i zapalali zapalniki z okrzykiem: „Uwaga na strzały”. Następnie wycinali otwory kilofami na kliny i rozłupywali bloki, które się poluzowały.

Hammer Fyr/Latarnia Hammer
Hammer Lighthouse to najwyższy punkt cypla Hammerknuden, wznosi się na wysokości - 82 metrów nad poziomem morza.
Latarnia została zbudowana z lokalnego kamienia w 1872 roku.
Działa dobrze samodzielnie, ale często znajduje się w lokalnych brzegach mgły, co jest bardzo niefortunne dla latarni morskiej.
Dlatego wkrótce, w 1895 roku, zbudowano nową - latarnię morską Hammerodde na najbardziej wysuniętym na północ punkcie cypla.



Humledal
Na początku niemiecki właściciel Hammerværket musiał sprowadzać kamieniarzy ze Szwecji i Włoch.
Potrzebowali oni oczywiście miejsca do życia, więc przy drodze do latarni morskiej Hammer zbudowano dla nich domy. Jako pierwszy powstał Humlehodda - Chmielowa Chatka.
Mieszkało w nim pięć rodzin kamieniarzy, żyjących w bardzo ciasnych kwaterach. Spis ludności z 1901 r. wykazał aż 24 osoby.
Na jednym końcu domu znajdowała się kuźnia i wspólna pralnia z ręczną pompą do studni i dużą miedzianą balią do dużych prań.
Na jednym końcu pralni znajdowały się trzy staromodne szopy z wiadrami, które regularnie wymagały opróżniania, jednakowoż numery 7 i 9 miały własne wychodki bliżej domu.

Langelinie i Sandlinien
W XIX wieku w Sandvig zbudowano dwa rzędy mieszkań robotniczych.
Langelinie - czyli „The Long Row” – składało się z 20 mieszkań, a Sandlinien - „The Sand Row” – z 12.







Kamieniołom i muzeum Moseløkken
Przedsięwzięcie Moseløkken Quarry zostało zapoczątkowane przez lokalnych kupców Grønbech i Kurdts w latach siedemdziesiątych XIX wieku.
Na początku XX wieku kamieniołom zatrudniał 50 pracowników. Kamieniołom jest nadal w użyciu i okresowo zatrudnia 2-4 pracowników.
W kamieniołomie pracownicy są w stanie produkować bardzo duże i nieskazitelne bloki kamienne do projektów budowlanych. Granit nadaje się szczególnie na pomniki i rzeźby.
W Muzeum Kamieniołomów można dowiedzieć się, jak rozwijał się przemysł wydobywczy w ciągu ostatniego stulecia, na własne oczy zobaczyć oraz usłyszeć o technikach używanych przez kamieniarzy na Bornholmie, a nawet spróbować swoich sił w obróbce granitu.